Psy, tak samo jak i ludzie, coraz częściej chorują na różne dolegliwości związane z układem endokrynologicznym. Jednym z takich schorzeń jest niedoczynność kory nadnerczy, czyli choroba Addisona u psa. Nie jest ona póki co tak częsta, jak inne choroby hormonalne, ale warto wiedzieć, jak się objawia. Im szybciej dostrzeżemy, że z naszym psem jest coś nie tak, to skuteczniej będzie można mu pomóc.
Co to jest choroba Addisona u psa?
Bez wątpienia choroba Addisona u psa to jedna z bardziej podstępnych i nieoczywistych chorób. Doczekała się nawet swojego angielskiego określenia the great and silent pretender, czyli wielki i cichy naśladowca. I rzeczywiście daje ona bardzo niespecyficzne objawy i przez długi czas może pozostać niezauważona.
Choroba Addisona to niedoczynność kory nadnerczy (hipoadrenokortycyzm). Rozwija się, gdy nadnercza nie pracują prawidłowo, a mianowicie nie produkują hormonów. Nadnercza to niezwykle istotne, choć malutkie gruczoły wydzielania wewnętrznego, które ulokowane są nad nerkami. Ich rolą jest produkcja hormonów steroidowych, które są niezbędne we właściwym funkcjonowaniu organizmu. Choroba Addisona u psa rozwija się na skutek braku aldosteronu i kortyzolu. Jej przeciwieństwem jest znacznie częściej występująca choroba Cushinga, która wynika z nadczynności kory nadnerczy i nadmiernej produkcji kortyzolu.
Niedoczynność kory nadnerczy może mieć kilka postaci: pierwotną, wtórną, atypową i jatrogenną. Zdecydowanie najczęstszą odmianą niedoczynności kory nadnerczy jest postać pierwotna. Kora wówczas jest zniszczona, a w organizmie brakuje zarówno kortyzolu, jak i aldosteronu.
Przyczyny niedoczynności kory nadnerczy
Okoliczności, w jakich rozwija się choroba Addisona u psa, nie są do końca znane. Najprawdopodobniej wynika ona z zapalenia limfocytarnego na tle immunologicznym bądź autoimmunologicznym. W wyniku tego dochodzi do zaniku nadnerczy. U chorego psa objawy choroby zaczynają być widoczne dopiero w momencie, gdy nadnercza są zniszczone już w 85-90%.
Na niedoczynność kory nadnerczy najczęściej narażone są psy w wieku 4 lat. Bardziej podatne na rozwój choroby są także rasy, takie jak: dog niemiecki, pudel, rottweiler, basset, border collie i west hihgland white terrier. Bardzo możliwe, że za występowanie choroby Addisona odpowiedzialne są niektóre geny. Znacznie częściej przypadłość ta dotyka suk, a do tego niekastrowanych.
Objawy choroby Addisona u psa
Niedoczynność kory nadnerczy jest trudna w rozpoznaniu ze względu na szereg niespecyficznych objawów, które równie dobrze mogą towarzyszyć innym chorobom. Najczęściej choroba przebiega w formie przewlekłej. Wówczas cyklicznie pojawiają się epizody gorszego samopoczucia. Objawy choroby wynikają z braku kortyzolu i aldosteronu we krwi.
Objawy choroby Addisona u psa to między innymi:
- apatia, osłabienie,
- brak apetytu (wręcz jadłowstręt),
- biegunka,
- wymioty,
- spadek wagi,
- polidypsja (zwiększone pragnienie),
- poliuria (zwiększone oddawanie moczu),
- bóle brzucha,
- hipotermia (obniżona temperatura ciała),
- odwodnienie,
- bradykardia (spadek akcji serca),
- drgawki, osłabienie mięśni,
- utrata przytomności z powodu niskiego ciśnienia krwi.
W większości przypadków choroba Addisona daje o sobie znać co jakiś czas. Mamy wówczas do czynienia z tzw. kryzysem Addisona lub przełomem nadnerczowym. U psa występuje wtedy zaostrzenie objawów na skutek niedoboru kortyzolu i aldosteronu. W takiej sytuacji dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia krwi i spowolnienia akcji serca. Pies może nawet tracić przytomność. Jest to stan zagrażający życiu i wymaga pilnej interwencji weterynarza.
Jak rozpoznać chorobę Addisona u psa – diagnostyka
Niedoczynność kory nadnerczy u psa nie jest prosta do zauważenia na podstawie samych objawów. Dać nam do myślenia może już zwykła morfologia i biochemia krwi. Niepokojące parametry to m.in.:
- anemia,
- podwyższony poziom wapnia i fosforu,
- obniżony poziom białka, albumin, cholesterolu i glukozy,
- podwyższone parametry nerkowe,
- podwyższony poziom potasu i jednocześnie obniżony poziom sodu.
Pomocne może okazać się również badanie USG lub RTG, na którym dostrzec można:
- pomniejszone nadnercza i wątrobę,
- serce może być lekko uniesione nad mostkiem,
- przełyk olbrzymi,
- wodobrzusze.
Warto jednak pamiętać, że zmiany te mogą być widoczne lub nie – nie w każdym przypadku dochodzi bowiem do takich odchyleń.
Najskuteczniejszym sposobem zatem na diagnostykę choroby Addisona jest test stymulacji ACTH (drenokortykotropiny), czyli hormonu wydzielanego pod wpływem stresu. Badanie polega na pobraniu psu krwi, następnie podaniu psu syntetycznego ACTH, a potem ponownym pobraniu krwi po upływie godziny. Pozwala to zweryfikować, jak nadnercza reagują na ACTH. U zdrowego psa poziom kortyzolu po podaniu ACTH powinien wzrosnąć. U chorego na Addisona psa zaś stymulacja nie zadziała, a kortyzol nie wzrośnie.
Leczenie Addisona
Leczenie niedoczynności nadnerczy wymaga podawania psu leków – hormonów, których nie wytwarza już organizm psa. Pies musi dostawać zatem glikokortykoidy na uzupełnienie braków kortyzolu oraz mineralokortykoidy na uzupełnienie braków aldosteronu. Cierpiący na chorobę Addisona pies już do końca życia musi przyjmować sterydy. Wyzwaniem jest ustalenie odpowiedniej i bezpiecznej dawki leków. Kluczowe jest regularne badanie krwi i sprawdzanie, jak organizm reaguje na przyjmowane leki.