W ostatnich latach coraz częściej w gabinetach weterynaryjnych spotyka się pacjentów z leptospirozą. Do niedawna ta groźna choroba była zarezerwowana niemal wyłącznie dla tak zwanych ciepłych krajów. Obecnie leptospiroza u psa to coraz powszechniejsze niebezpieczeństwo. Jak rozpoznać tę chorobę i jak uchronić przed leptospirozą?
Co to jest leptospiroza u psa?
Leptospiroza to poważna choroba zakaźna wywołana przez bakterie Leptospira. Krętki tych bakterii bytują w wodzie bądź wilgotnej glebie. Bakterie mogą przetrwać w takim środowisku nawet przez wiele miesięcy. Do niedawna uważano, że leptospiroza stanowi większe zagrożenie w cieplejszym i bardziej tropikalnym klimacie na południu Europy. Dziś krętki Leptospira są często spotykane w Polsce i to nie tylko – jak niektórzy mylnie twierdzą – na obszarach wiejskich i leśnych, ale także w miastach.
Leptospiroza u psa jest potencjalnie śmiertelną chorobą, ponieważ prowadzi do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu pracy nerek, wątroby, serca, płuc lub mózgu. Choroba ta jest uleczalna, ale szacuje się, że nawet u psich ozdrowieńców często rozwija się przewlekła niewydolność zaatakowanego przez bakterię narządu.
Warto pamiętać, że leptospiroza jest groźna nie tylko dla psów, ale i dla ludzi.
Jak pies zaraża się leptospirozą?
Przenoszenie leptospirozy jest proste, ponieważ bakterie rozprzestrzeniają się wraz z moczem oddawanym przez chore zwierzę. Taki mocz z bakteriami w odpowiednim środowisku (czyli w wodzie lub zwilżonej glebie) może przetrwać kilka tygodni, a nawet miesięcy. Wystarczy więc, że zdrowy pies będzie miał kontakt z taką wodą lub ziemią, a bakterie przejdą do organizmu przez błony śluzowe (nos, oczy, pyszczek). Do zakażenia może dojść także poprzez skaleczenie i kontakt rany z bakteriami. Pies może zachorować również podczas zabawy z chorym psem.
Leptospiroza u psa – objawy
Rozpoznanie leptospirozy nie jest proste, ponieważ większość objawów jest nieswoista i może pojawiać się również w wielu innych chorobach. Niektóre psy nie dają w ogóle symptomów choroby przez długi czas. Rozsiewają jednak bakterie do środowiska i stanowią realne zagrożenie dla innych zwierząt. Z racji tego, że leptospiroza atakuje organy psa i często prowadzi do niewydolności narządowej, może być ona śmiertelna.
Jak rozpoznać leptospirozę u psa:
- gorączka,
- apatia, ospałość,
- wymioty,
- biegunka,
- brak apetytu,
- wzmożone pragnienie,
- zwiększone oddawanie moczu (poliuria),
- skłonność do krwawień (np. krwawienie z nosa),
- duszności z powodu krwotoków płucnych.
Leptospiroza u psa – rozpoznanie
Jeśli u psa zauważymy jakiekolwiek odchylenie od normy i zmiany w zachowaniu, udajmy się do weterynarza. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad i wypyta o ewentualny pobyt w rejonie wzmożonego występowania niektórych chorób. Gdy weterynarz o to nie pyta, sami poinformujmy o niedawno przebytych wakacjach z psem, ponieważ może być to kluczowa podpowiedź. W badaniu krwi widoczny będzie podwyższony poziom białych krwinek (leukocytów) oraz niedobór płytek krwi (trombocytów), co skutkuje zaburzeniami krzepnięcia. Biochemia krwi natomiast da odpowiedź, czy któryś narząd mógł ulec uszkodzeniu na skutek infekcji.
Odchylenia w wynikach krwi nie stanowią jednak jednoznacznego dowodu na leptospirozę. Mogą bowiem oznaczać wiele innych dolegliwości. Patogeny zazwyczaj wykrywa się w próbce moczu, ale nie zawsze jednak będą one widoczne – nawet w przypadku chorego psa.
Najskuteczniejszą i najpewniejszą metodą na potwierdzenie leptospirozy bądź jej wykluczenie jest pośrednie serologiczne badanie na obecność patogenów, czyli mikroskopowy test aglutynacji (MAT). Pozwala on wykryć przeciwciała wytwarzane przez komórki immunologiczne w przypadku obecności bakterii Leptospira. Jest jednak pewien problem. Obecność tych przeciwciał będzie również widoczna po szczepieniu psa na leptospirozę. A warto wiedzieć, że coraz częściej weterynarze do szczepienia używają szczepionek wieloskładnikowych, w tym właśnie na leptospirozę. Aby mieć pewność, że przeciwciała są efektem choroby, a nie szczepienia, należy wykonać test kilka razy. Wówczas znaczny przyrost przeciwciał będzie sygnałem, że w organizmie znajdują się bakterie.
Szczepienie psa na leptospirozę to najlepszy sposób na zapobieganie chorobie.
Leczenie leptospirozy
Leczenie leptospirozy polega przede wszystkim na podawaniu antybiotyków oraz na leczeniu objawowym. W zależności od objawów, jakie daje pies, podaje się stosowne leki. Mogą być to leki przeciwbólowe, przeciwwymiotne, leki zwiększające apetyt bądź osłonowe na żołądek. Niekiedy konieczne mogą być kroplówki, karmienie dożylne czy podawanie tlenu przy zaburzeniach oddychania. Wsparcia będzie potrzebował również zaatakowany narząd. Być może pokłosiem choroby będzie przewlekła niewydolność narządowa, którą trzeba będzie leczyć już na stałe.
Ważne, aby jak najszybciej podjąć leczenie, ponieważ leptospiroza jest chorobą śmiertelną. Rokowania zależą w dużej mierze właśnie od szybkości reakcji, ale także od ogólnej kondycji zwierzęcia, jego wieku i ewentualnych chorób towarzyszących.
Leptospiroza u psa – zapobieganie
Najlepszą metodą zapobiegania leptospirozie jest szczepienie. W Polsce szczepienie na leptospirozę nie należy do szczepień obowiązkowych, ale zalecanych. Wielu opiekunów nawet nie wie, że szczepi swoje psy na tę chorobę, ponieważ często weterynarze podają psu szczepionkę nawet pięcioskładnikową, która zawiera ochronę prze parwowirozą, nosówką, chorobą Rubartha, parainfluenzą (kaszlem kenelowym) i właśnie leptospirozą. Szczepienie na leptospirozę nie daje stuprocentowej pewności, że pies nie zachoruje, ale znacznie zmniejsza to ryzyko.
W ramach profilaktyki dobrze też ograniczyć spacery z psem w miejsca, gdzie przebywa wiele psów – i to zwłaszcza takich, które mogą być nieszczepione (np. wiejskie psy biegające bez opieki). Nie pozwalajmy psu na picie wody z kałuży lub jeziora. Jest to trudne do zrealizowania, ale z pewnością ograniczy ryzyko zachorowania.