udar cieplny u psa

Udar cieplny u psa – jak rozpoznać i jak leczyć

Lato to dla wielu ulubiona pora roku – jest ciepło, słonecznie i wakacyjnie. Nie wszyscy jednak są miłośnikami takiej pogody. Wysokie temperatury i duże nasłonecznienie bowiem mogą być bardzo niebezpieczne dla naszych czworonogów. Psy narażone są na udar cieplny, który może się dla nich skończyć tragicznie, jeśli w porę nie udzielimy pomocy. Zatem jak rozpoznać udar cieplny u psa i jak postępować w przypadku przegrzania organizmu? Zapraszamy do wpisu.

Czy pies się poci, czyli o termoregulacji słów kilka

Na początek wyjaśnijmy sobie, w jaki sposób psy odprowadzają ciepło z organizmu. Ich termoregulacja bowiem przebiega inaczej niż u ludzi. W czasie upałów człowiek więcej się poci, by tak się schłodzić, natomiast psy nie pocą się przez skórę. Psia termoregulacja odbywa się poprzez promieniowanie, konwekcję i parowanie. Psy nie posiadają gruczołów potowych na skórze, dlatego właśnie nie pocą się, a nadmiar ciepła oddają przez dyszenie, które jest formą parowania. Ziający pies wygląda jakby się uśmiechał, jednak niewiele ma to wspólnego z rzeczywistym uśmiechem. Jest to po prostu proces fizjologiczny.

Psy chłodzą się również poprzez wspomniane promieniowanie i konwekcję. Naczynia krwionośne rozszerzają się, a krew krąży w nich szybciej. Zauważyć to możemy np. po większej wilgotności psich łap w czasie upałów. Termoreceptory umieszczone między innymi na skórze i w jamie brzusznej odbierają bodźce cieplne i przesyłają impulsy do podwzgórza. Tam zaś znajduje się ośrodek regulacji odpowiedzialny za wszystkie procesy związane z temperaturą ciała. Przednia część podwzgórza odpowiada za utratę ciepła, tylna zaś za wytwarzanie ciepła.

Wszystkie te procesy termoregulacyjne są uruchamiane zawsze wtedy, gdy warunki sprzyjają przegrzaniu. Kiedy więc panuje wysoka temperatura, znaczna wilgotność lub pies ma za sobą duży wysiłek fizyczny, rozpoczyna się termoregulacja. Jednak gdy czynniki zewnętrzne nie pozwalają psu samodzielnie się schłodzić (np. podczas upałów lub nadmiernej ekspozycji na słońce), wtedy może dojść do hipertermii, czyli podwyższonej temperatury ciała. Hipertermia z kolei prowadzi do udaru cieplnego.

jak chronić psa przed udarem

Dostęp do świeżej i chłodnej wody to podstawa w czasie wysokich temperatur. 

Czym jest udar cieplny u psa?

Prawidłowa temperatura ciała psa wynosi od 37,5 do 39,2 stopni i jest zależna od wielu czynników, takich jak wielkość psa, wiek i rasa. Kiedy temperatura się zwiększa, mamy do czynienia z hipertermią. Może ona mieć kilka następujących odmian:

  • Hipertermia powysiłkowa – mówimy o niej, gdy po wysiłku fizycznym temperatura ciała psa wzrasta.
  • Hipertermia złośliwa – pojawia się w wyniku zaburzeń metabolizmu wapnia w komórkach. Jest to zjawisko rzadkie, dochodzi do niego zazwyczaj na skutek podania leków lub anestetyków i niestety najczęściej prowadzi do śmierci.
  • Gorączka – gdy temperatura ciała u psa przekracza 39,2 stopni z powodu toczącego się w organizmie stanu zapalnego (wirusowego, bakteryjnego lub immunologicznego) – wówczas mówimy o gorączce.
  • Udar cieplny – i wreszcie udar cieplny u psa, którego przyczynami może być wysoka temperatura i wilgotność otoczenia, wysiłek fizyczny lub też bezpośrednie działanie promieni słonecznych na psa. W takiej sytuacji temperatura ciała psa rośnie nawet do 43 stopni. Jest to sytuacja skrajnie niebezpieczna i może doprowadzić do uszkodzeń wewnętrznych, a nawet zgonu. Dlatego tak ważne jest, by umiejętnie i w porę rozpoznać objawy udaru u psa, by błyskawicznie mu pomóc.

Objawy udaru u psa

Udar cieplny u psa powstaje w wyniku znacznego przegrzania organizmu i zaburzonej termoregulacji. Głównym czynnikiem wywołującym udar u psa jest bezpośrednie działanie słońca. Ryzyko wystąpienia udaru u zwierzęcia wzrasta także na skutek odwodnienia oraz uniemożliwienia psu oddawania ciepła. Dochodzi do tego na przykład w sytuacji, gdy pies ma założony kaganiec uniemożliwiający mu ziajanie i tym samym schłodzenie się. Jeśli nasz pies zatem musi nosić kaganiec, to wyłącznie kaganiec fizjologiczny, który pozwala psu na szerokie otworzenie pyska. Kagańce weterynaryjne – jak sama nazwa wskazuje – powinny być używane wyłącznie w gabinecie lekarskim. Na co dzień należy zapomnieć o zakładaniu psu takiego kagańca i to nie tylko w czasie upałów.

O udarze słonecznym u psa mówimy wówczas, gdy temperatura jego ciała przekracza 40,2 stopnie. Musimy pamiętać, że stan ten stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i liczą się każde sekundy. Do objawów udaru u psa należą zatem:

  • wysoka temperatura ciała – od 40,2 do 43 stopni;
  • szybkie i nadmierne zianie;
  • suche i przekrwione błony śluzowe;
  • intensywne ślinienie – ślina jest gęsta i kleista;
  • apatia;
  • tachykardia – przyspieszona akcja serca;
  • szybkie tętno obwodowe krwi – najlepiej sprawdzić je na tętnicy udowej;
  • wymioty lub biegunka (może być z domieszką krwi);
  • zaburzenia widzenia;
  • niezborność ruchowa, problemy z poruszaniem się;
  • drżenie mięśni;
  • utrata przytomności.

Jeśli nie zareagujemy na te symptomy udaru i nie udzielimy psu pomocy, pojawią się kolejne dolegliwości, w tym:

  • spłycenie oddechu;
  • szare błony śluzowe;
  • słabo wyczuwalne tętno krwi;
  • śpiączka;
  • zespół objawów DIC (rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe);
  • śmierć.

udar cieplny u psa objawy

Jak rozpoznać udar cieplny u psa?

Ze względu na ryzyko utraty zdrowia i życia na skutek przegrzania, szybkie rozpoznanie udaru jest niezwykle istotne. Podczas wysokich temperatur i po wysiłku fizycznym należy obserwować psa i jeśli tylko zauważymy niepokojące objawy – musimy reagować. Najprostszym sposobem na stwierdzenie, że pies ma udar, jest zmierzenie temperatury ciała psa. Zazwyczaj jednak do sytuacji hipertermii dochodzi na dworze, kiedy nie mamy możliwości sprawdzenia temperatury. Zaalarmować nas powinno za to, gdy pies nagle staje się apatyczny, ma ciepłe powłoki brzuszne i błony śluzowe i nie ma siły się samodzielnie napić. Gołym okiem widoczne będzie również nadmierne zianie, dyszenie i ślinienie się. To zdecydowane znaki, że musimy zacząć działać i chronić psa przed niebezpiecznymi skutkami udaru.

Jak postępować przy udarze?

Jeśli podejrzewamy, że nasz pies ma udar cieplny, błyskawicznie musimy udzielić mu pierwszej pomocy. Przede wszystkim zabieramy go ze słońca w zacienione miejsce lub do chłodnego pomieszczenia. Jeśli mamy pod ręką wiatrak, to możemy z niego skorzystać. Podajemy mu do picia chłodną, ale nie lodowatą wodę. Następnie możemy schłodzić psa polewając mu delikatnie letnią wodą łapy, pachwiny i okolice karku. Możemy użyć do tego mokrego ręcznika. Uwaga! Pod żadnym pozorem nie wrzucamy psa do zimnej wody ani nie wylewamy na niego dużej ilości zimnej wody, ponieważ pies może dostać szoku termicznego. Schładzanie psa musimy zatem przeprowadzić stopniowo, by było one bezpieczne. Naszym celem jest osiągnięcie temperatury ciała wynoszącej 39 stopni.

Nawet jeśli nasze działania przyniosły efekt i pies poczuł się lepiej, zalecamy wizytę u weterynarza. Sprawdzi on, czy organizm psa rzeczywiście wrócił do normy i czy nie doszło do żadnych powikłań po udarze. W razie potrzeby poda także kroplówkę, która uzupełni utracone płyny i cenne pierwiastki.

udar cieplny u psa jak leczyć

Powikłania po udarze

Nawet krótkotrwały udar cieplny u psa może wywołać poważne konsekwencje zdrowotne. W sytuacji, gdy temperatura ciała psa doszła do 42 lub 43 stopni, wtedy powikłania po udarze mogą być bardzo poważne. Dlatego właśnie nasza szybka reakcja jest tak ważna i może uratować zwierzakowi zdrowie, a nawet życie. Do najczęstszych powikłań w takiej sytuacji należą:

  • niewydolność wątroby;
  • ostra niewydolność nerek;
  • posocznica;
  • DIC, czyli rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe;
  • owrzodzenia przewodu pokarmowego;
  • krwotok i obrzęk mózgu.

Udar cieplny u psa – zapobieganie

Jak przy każdym schorzeniu zdrowotnym – także i przy udarze – lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Podstawową zasadą jest obserwowanie psa i jego reakcji na temperaturę. Pamiętajmy jednak, że czasem musimy interweniować, np. gdy pies wyleguje się na rozgrzanym balkonie i wydaje się, że nic mu się nie dzieje. Udar może bowiem pojawić się błyskawicznie. Lepiej nie pozwalać psu przebywać na słońcu przy wysokich temperaturach.

Zmieniamy także rutynę spacerową i na dłuższy spacer zabieramy najlepiej wcześnie rano, popołudniowe spacery powinny ograniczyć się do załatwienia potrzeb fizjologicznych. Zwróćmy również uwagę na trasy spacerowe. Wybierajmy takie, które prowadzą po trawie i skrywa je cień. Chodnik czy ulica mogą być tak mocno nagrzane, że pies poparzy sobie opuszki.

Oczywiście zapewniamy psu dostęp do świeżej i chłodnej wody. Zwracajmy także uwagę, czy pies tę wodę pije i nie dopuśćmy do odwodnienia. Możemy również sprawić psu matę chłodzącą lub rozłożyć wilgotne ręczniki na podłodze, jednak nie wszystkie psy będą chciały z tego korzystać. Nie zmuszajmy ich do tego, bo stres może przyspieszyć przegrzanie. W upały sprawdzają się również mrożone przysmaki, np. schłodzony i wypchany czymś dobrym kong. Nie dawajmy go psu zaraz po powrocie z gorącego dworu, by nie było szoku temperaturowego.

W czasie upałów najlepiej dajmy psu spokój, to znaczy nie zabierajmy go na bieganie, długie spacery ani nie męczmy go treningiem. Nawet jeśli na co dzień pies to lubi, to panujący na dworze skwar nie jest dobrym momentem na jakiekolwiek ćwiczenia. Nie zakładamy psu również kagańca utrudniającego zianie i bezwzględnie nie pozostawiamy psa w aucie.

Udar cieplny a wyczerpanie upałem

Nie każdy pies, który źle znosi upały, cierpi na udar. Czasem mamy do czynienia z wyczerpaniem upałem. Nie jest ono tak niebezpieczne jak udar, może jednak prowadzić do udaru, jeśli nie zareagujemy w porę. Przy wyczerpaniu z powodu upału pies jest bardziej zmęczony, na spacerach snuje się, dużo dyszy, a jego ciało jest nagrzane. W takiej sytuacji temperatura ciała psa jest w normie. Często przy wyczerpaniu upałem dochodzi do odwodnienia, które objawia się następująco:

  • apatia, duże zmęczenie;
  • dyszenie i zianie;
  • gęsta ślina i suchy język;
  • suche błony śluzowe;
  • sucha i nieelastyczna skóra (najłatwiej zaobserwować to na karku);
  • niewielka ilość wydalanego moczu (jest ciemniejszy i ma bardziej intensywną woń).

W przypadku dużego wyczerpania i nasilania się objawów, należy skonsultować się z weterynarzem i sprawdzić, czy aby na pewno nie doszło do udaru u psa. Przy sporym odwodnieniu weterynarz poda też kroplówki dożylne.

psy narażone na udar cieplny

Rasy brachycefaliczne – czyli np. popularne mopsy – są szczególnie narażone na udar cieplny i przegrzanie. 

Jakie psy są szczególnie narażone na udar?

Udar cieplny u psa to niestety dość częste zjawisko latem. I choć może zdarzyć się każdemu psu, to są jednak zwierzaki szczególne narażone na przegrzanie. Są to psy cierpiące na choroby oddechowe i krążeniowe, a także psy ras brachycefalicznych o skróconej czaszce. Do grupy ras brachycefalicznych zaliczamy między innymi mopsy, buldożki francuskie i shih tzu. Cechuje je anatomiczna nieprawidłowość w układzie oddechowym – mają zbyt wąskie otwory nosowe, za długie podniebienie i hipoplazję tchawicy. Do grupy ryzyka udaru cieplnego należą także psy otyłe i starsze. Również psy pracujące, które są zmuszane do wykonywania określonych zadań i uczestniczenia w treningu mimo upału, są mocno narażone na udar słoneczny.

jak chronić psa przed udarem