Jedną z chorób, która coraz częściej dotyka zarówno ludzi, jak i psy jest cukrzyca. Schorzenie to jak najbardziej trzeba leczyć, ponieważ może doprowadzić do poważnych zaburzeń pracy organizmu, a w konsekwencji śmierci. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak objawia się cukrzyca u psa i jak ją leczyć.
Co to jest cukrzyca u psa?
Cukrzyca to choroba metaboliczna, która w ogromnym stopniu zaburza gospodarkę węglowodanową organizmu. Choroba ta jest mocno powiązana z pracą trzustki. Narząd ten pełni funkcję zewnątrzwydzielniczą, czyli wydziela enzymy trawienne białek, tłuszczów i węglowodanów oraz wewnątrzwydzielniczą, czyli reguluje gospodarkę cukrową organizmu. Ta regulacja cukru możliwa jest dzięki insulinie i glukagonowi. Gdy trzustka pracuje prawidłowo, wytwarza insulinę w reakcji na posiłek i związany z nim podwyższony poziom glukozy we krwi. Nadmiar glukozy jest szkodliwy, dlatego trzustka nie może doprowadzić do przedłużającej się hiperglikemii.
U zdrowego psa zatem po posiłku do akcji wkracza trzustka, wydziela odpowiednią ilość insuliny, która następnie obniża poziom glukozy we krwi i pozwala zmagazynować ją w wątrobie. Kiedy jednak w pracy trzustki dochodzi do zaburzeń, to poziom glukozy staje się niebezpieczny.
Najogólniej zaś mówiąc cukrzyca u psa to zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, czyli hiperglikemia.
Rodzaje cukrzycy
Wyróżnić można dwa rodzaje cukrzycy – typu 1 i typu 2. Cukrzyca typu 1 polega na podwyższonej glukozie z powodu braku insuliny endogennej – produkowanej w organizmie. Natomiast cukrzyca typu 2 to insulinoodporność, a więc uniewrażliwienie komórek na działanie insuliny. Oba typy cukrzycy prowadzą do poważnych zaburzeń w gospodarce cukrowej oraz zachwiania równowagi węglowodanowej, białkowej i tłuszczowej.
Przyczyny cukrzycy u psa
U psów znacznie częściej mamy do czynienia z pierwszym typem cukrzycy – a zatem cukrzycą insulinoozależną (IDDM). Mamy wówczas stan, w którym wydzielanie insuliny z trzustki jest całkowicie zatrzymane. Produkujące bowiem insulinę komórki beta trzustki ulegają zanikowi. Dochodzi do tego najprawdopodobniej w konsekwencji autoimmunologicznego niszczenia komórek beta.
Cukrzyca u psa może również dotyczyć niekastrowanych suk. Wówczas do hiperglikemii doprowadzają zaburzenia hormonalne. Zwykle cukrzyca pojawia się w okresie międzyrujowym z powodu zwiększonej produkcji progesteronu, który z kolei jest antagonistą insuliny. Po kastracji stan psa wraca do normy i jest to tak naprawdę jedyna sytuacja, gdy cukrzycę można całkowicie wyleczyć. W pozostałych sytuacjach mówimy o zaleczeniu.
Choroba na ogół jest nabyta, a na jej pojawienie się działać może wiele czynników. Wpływ na rozwój cukrzycy u psa ma z pewnością niewłaściwa dieta i otyłość. Do tego dochodzą przebyte choroby, jak zapalenie trzustki, a także predyspozycje genetyczne.
Podsumujmy zatem, jakie są możliwe przyczyny cukrzycy:
- zaburzenia hormonalne u niekastrowanych suk,
- przyjmowanie leków z grupy glikokortykosteroidów i progestagenów (leków hormonalnych lub antykoncepcyjnych),
- uwarunkowania genetyczne,
- zła dieta,
- otyłość,
- przebyte choroby i zakażenia,
- epizody zapalenia trzustki.
Warto podkreślić, że cukrzyca najczęściej dotyka psy w okolicy 7. roku życia i starsze. Na chorobę bardziej narażone są suczki i to zwłaszcza te niekastrowane. Ponadto cukrzyca częściej występuje u następujących ras:
- jamnik,
- pudel,
- samojed,
- sznaucer miniaturowy,
- yorkshire terrier,
- szpic wilczy,
- lhasa apso,
- bichon frise,
- beagle.
Cukrzyca u psa – objawy
Hiperglikemia daje szereg objawów, jednak w początkowej fazie choroby niekoniecznie będą występować wszystkie. Ponadto wiele z tym symptomów jest nieswoistych, to znaczy, że mogą przynależeć również do innych chorób. Dlatego też cukrzycę początkowo łatwo przeoczyć, jeśli nie wykonujemy regularnych badań krwi.
Wśród objawów cukrzycy u psa możemy wymienić:
- polidypsję – zwiększone pragnienie,
- poliurię – zwiększone oddawanie moczu,
- nadmierny apetyt i brak uczucia sytości (polifagia),
- spadek wagi,
- wymioty,
- apatia,
- odwodnienie,
- utrata przytomności, omdlenia,
- brzydki i kwaśny zapach z pyska,
- znaczne pogorszenie kondycji skóry i sierści (sucha skóra, matowa sierść, wypadanie sierści),
- zaćma cukrzycowa,
- powiększenie wątroby (hepatomegalia).
Im bardziej zaawansowana choroba, tym przebieg poważniejszy i dostrzegalnych jest więcej symptomów. Jeśli tylko podejrzewamy, że z naszym pupilem jest coś nie tak, koniecznie udajmy się do lekarza weterynarii i powiedzmy o swoich wątpliwościach. Weterynarz zleci odpowiednie badania.
W trakcie leczenia cukrzycy opiekun psa musi opanować samodzielne podawanie zastrzyków z insuliną.
Jak rozpoznać cukrzycę?
Diagnostyka cukrzycy nie jest trudna. Tak naprawdę wiele powie nam już morfologia i biochemia krwi. W przypadku cukrzycy widoczny jest podwyższony poziom glukozy, wzrost cholesterolu, ALT i ALP (fosfatazy zasadowej). Jeśli doszło już do kwasicy ketonowej, to dojdą także zaburzenia w jonogramie, a poziom kreatyniny i mocznika znacznie wzrośnie. Zaleca się zatem wykonanie morfologii i biochemii, a także oznaczenia poziomu lipazy specyficznej dla trzustki (cPLI). Diagnozę cukrzycy potwierdza także poziom fruktozaminy, czyli białka surowicy, które odzwierciedla średni poziom glukozy z ostatnich trzech tygodni.
W badaniu moczu widoczny jest cukromocz, krwiomocz, białkomocz, a także dostrzegalna obecność ciał ketonowych. Odbiegające od normy mogą być również inne parametry moczu, co będzie wskazywało na infekcję pęcherza moczowego. Infekcja ta bardzo często idzie w parze z cukrzycą.
Lekarz weterynarii z pewnością będzie chciał także zrobić badanie USG jamy brzusznej, aby wykluczyć zapalenie trzustki, zmiany rozrostowej czy też ocenić wygląd wątroby.
Cukrzyca u psa – leczenie
W większości przypadków nie da się całkowicie wyleczyć cukrzycy, ale można znacząco poprawić funkcjonowanie organizmu i zwiększyć komfort psa. Jedynie jeśli przyczyną cukrzycy są wahania hormonalne u suki, to sprawę rozwiąże kastracja. W pozostałych przypadkach należy wdrożyć kilkuetapowe leczenie:
- insulinoterapia (iniekcje podskórne z egzogennej insuliny),
- starannie ułożona dieta,
- odchudzanie psów z nadwagą,
- regularna aktywność fizyczna,
- systematyczne kontrole u weterynarza.
Gdy u psa rozwinęła się kwasica ketonowa, to należy podjąć bardziej intensywną terapię. Dobiera ją jednak indywidualnie lekarz. Zaćmę cukrzycową natomiast można leczyć chirurgicznie – trzeba wówczas usunąć soczewkę.
Cukrzyca jest chorobą bardzo wymagającą dla opiekuna psa. Musi on bowiem stale monitorować stan psa, restrykcyjnie pilnować diety oraz kontrolować poziom glukozy. W przypadku insulinoterapii opiekun musi sam przeprowadzać iniekcję co 12 lub co 24 godziny (w zależności od zaleceń). Weterynarz drobiazgowo uczy właścicieli psa, jak poprawnie wykonywać iniekcje. Kluczowe jest także jak najszybsze leczenie psa z każdej innej infekcji, ponieważ mogą one wpływać na nawrót cukrzycy.
Choć cukrzyca jest podstępną chorobą, to jednak wykryta w porę i właściwie leczona daje psu szansę na długie i komfortowe życie.