Opiekunowie psów muszą liczyć się z tym, że czasem zdrowie ich pupilów szwankuje i konieczne jest leczenie. Do poważnych i częstych chorób należy niewydolność nerek u psa. To dolegliwość często związana z wiekiem, ale nie tylko. Ważne, by potrafić rozpoznać wczesne objawy niewydolności nerek i podjąć odpowiednie leczenie.
Czym jest niewydolność nerek u psa?
Niewydolność nerek u psa to poważny stan, kiedy dochodzi do upośledzenia pracy nerek. W konsekwencji nie są one w stanie spełniać swojej – jakże ważnej – roli w organizmie. Przypomnijmy, że nerki mają za zadanie między innymi:
- utrzymywać prawidłowy odczyn pH w moczu,
- produkować czynną formę witaminy D,
- utrzymywać właściwe stężenie płynów i składników mineralnych,
- wydalać końcowe produkty przemian białkowych,
- utrzymywać prawidłowe ciśnienie krwi,
- wykonywać wchłanianie zwrotne,
- regulować równowagę kwasowo-zasadową poprzez wydalanie lub wstrzymywanie jonów wodorowych,
- wytwarzać erytropoetynę – hormon odpowiedzialny za produkcję erytrocytów (czerwonych krwinek).
Niewydolność nerek postępuje z wiekiem, dlatego też często bywa chorobą dotykającą psich seniorów. Mówimy wówczas najczęściej o przewlekłej niewydolności nerek. Co do zasady przewlekła niewydolność nerek występuje wtedy, gdy dolegliwości utrzymują się dłużej niż dwa miesiące. Istnieje jeszcze ostra niewydolność nerek u psa, zwana także uszkodzeniem nerek. Tu z kolei przyczyn jest znacznie więcej i odpowiadać za to mogą inne choroby organizmu. Jest to ostry stan, który pojawia się u psa nagle i ma błyskawiczny przebieg.
Niesprawnie działające nerki powodują zatrucie organizmu toksynami. Każda niewydolność nerek stanowi więc śmiertelne zagrożenie dla zdrowia i życia psa, dlatego konieczna jest szybka wizyta u weterynarza i rozpoczęcie leczenia. Ostra postać choroby jest uleczalna, natomiast na przewlekłą niewydolność nerek u psa nie ma lekarstwa. Można jednak opóźnić dalszy postęp choroby, a psu zapewnić komfort życia.
Przyczyny niewydolności nerek u psów
Niewydolność nerek u psa ma różne przyczyny. Do przewlekłej niewydolności nerek przyczyniają się choroby nerek (nefropatie), zakażenia układu moczowego i różne choroby zakaźne. Może to być np. toczeń rumieniowy, zapalenie naczyń, kamica nerek, amyloidoza nerek, zatrzymanie odpływu moczu z pęcherza moczowego, leptospiroza, a także choroby odkleszczowe, w tym najgroźniejsza babeszjoza. Należy pamiętać, że każdy stan zapalny i zakażenie bakteryjne mogą skutkować niewydolnością narządów, w tym nerek. Nawet kamień nazębny u psa może doprowadzić do niewydolności nerek na skutek namnażających się w organizmie bakterii.
Może również dojść do toksycznych uszkodzeń nerek, które będzie skutkowało ostrą niewydolnością. Do takiego uszkodzenia przyczyniają się niektóre antybiotyki, leki przeciwgrzybicze oraz związki organiczne, jak choćby glikol etylenowy, pestycydy i herbicydy, a także metale ciężkie – ołów, miedź, kadm czy chrom. Często stanowią one składnik środków używanych w ogrodach i na trawnikach. Wystarczy zatem, że pies poliże opryskaną trawę, by doszło do zatrucia. Uwaga także na ludzkie leki przeciwbólowe. Powszechnie spotykane w domach leki zawierające ibuprofen są bardzo groźne dla psów. Niewydolność nerek u psa może również powstać po zjedzeniu przez psa rodzynek, winogron, liściu szczawiu i rabarbaru.
Do ostrej niewydolności nerek może doprowadzić też ukąszenie przez żmiję lub inne jadowite węże. Należy na to uważać zwłaszcza podczas wakacyjnych podróży. Dla nerek niezwykle groźne jest także zmniejszenie przepływu krwi przez nerki, co dzieje się przy silnym odwodnieniu, wstrząsie, oparzeniu, udarze cieplnym bądź krwotoku.
Warto też wspomnieć jeszcze o tym, że niektóre rasy psów mają większe predyspozycje do wystąpienia problemów z nerkami. Na niewydolność nerek zatem bardziej narażone są m.in. owczarki niemieckie, rottweilery, labradory, dogi niemieckie i pomeraniany.
Przewlekła niewydolność nerek często dotyka starsze psy.
Niewydolność nerek u psa – objawy
Symptomów niewydolności nerek jest wiele, a do tego wiele z tych objawów występuje również w przypadku innych chorób. Poza tym nie wszystkie objawy muszą występować razem, czasem u chorego psa spotkać można wyłącznie jeden objaw. Dlatego też nie zawsze rozpoznanie niewydolności nerek u psa jest łatwe. Na pewno jednak powinniśmy udać się do weterynarza, gdy zauważamy chociaż jeden z następujących objawów:
- wzmożone pragnienie,
- zmniejszony apetyt lub całkowita jego utrata,
- zwiększone oddawanie moczu,
- krew w moczu,
- nieprzyjemny zapach z pyska, który przypomina zapach moczu,
- wymioty,
- apatia,
- niechęć do spacerów,
- utrata masy ciała,
- sikanie w domu (które wcześniej nie występowało).
Każdy z tych objawów może świadczyć zarówno o niewydolności nerek, jak i innych mniej lub bardziej poważnych schorzeniach. Bezwzględnie należy omówić z lekarzem weterynarii wszystkie dolegliwości psa i wykonać stosowne badania.
Jak rozpoznać niewydolność nerek?
Do postawienia prawidłowej diagnozy potrzebne są odpowiednie badania w gabinecie weterynaryjnym. Sprawdza się ciśnienie krwi, temperaturę ciała psa oraz wykonuje szczegółowe badanie krwi. Bardzo ważne jest również badanie i analiza składu moczu, a także USG nerek. Przy niewydolności nerek zazwyczaj widać znaczne pogorszenie ich wyglądu podczas badania ultrasonograficznego.
Apatia, posmutnienie i niechęć do spacerów to jedne z objawów niewydolności nerek.
Leczenie psa z niewydolnością nerek
Jeśli weterynarz stwierdzi, że faktycznie doszło do niewydolności nerek, koniecznie trzeba podjąć leczenie. Nieleczone zapalenie nerek u psa jest śmiertelnie niebezpieczne i może skończyć się śmiercią zwierzęcia. Zazwyczaj ostrą niewydolność daje się wyleczyć, choć trzeba potem stale monitorować stan nerek. Natomiast przewlekłej formy choroby nie można całkowicie wyleczyć, ale można przystopować jej rozwój, a psu pozwolić na życie w komforcie i bez bólu.
Leczenie niewydolności nerek rozpoczyna się od płynoterapii, która ma za zadanie przywrócić równowagę elektrolitową. Stosuje się również dializy, które mają na celu usunięcie szkodliwych substancji nagromadzonych w krwiobiegu – głównie mocznika i kreatyniny. Psu podaje się często też leki na nadciśnienie i niedokrwistość, jeśli występują w danym przypadku. Istotne jest wprowadzenie psu diety o niskiej zawartości fosforu i sodu. Na rynku istnieją gotowe karmy weterynaryjne typu renal. Kluczowe jest przede wszystkim znalezienie przyczyny niewydolności nerek i wyeliminowanie jej. Jeśli zatem problemem jest kamień nazębny, to po unormowaniu stanu zdrowia psa trzeba kamień usunąć. W wielu przypadkach trzeba podać antybiotyki, jeśli podłoże choroby jest bakteryjne. O wszystkim jednak decyduje weterynarz.
Czy pies może żyć z niewydolnością nerek – rokowania
Brak podjęcia leczenia niewydolności nerek doprowadzi do śmierci psa. Im szybciej rozpoczniemy leczenie, tym większe szanse na szybszy powrót do zdrowia. Łatwiej wyleczyć ostrą niewydolność nerek, z tym że w wielu przypadkach ostra forma z czasem przechodzi w chroniczny stan. Natomiast przewlekłej niewydolności nie da się w pełni wyleczyć i do końca życia należy kontrolować stan nerek psa i wykonywać regularne badania. Trzeba również bardzo uważać na dietę psa i przestrzegać wszystkich zaleceń weterynarza. Pies z niewydolnością nerek może pożyć jeszcze kilka lat w dobrej kondycji, ale pod warunkiem, że opiekun będzie szczególnie dbał o zdrowie pupila.
Warto też pamiętać o tym, że pies z chorymi nerkami może mieć czasem problemy z utrzymaniem moczu. Dobrze więc zabezpieczyć kanapę kocem lub narzutą, którą potem łatwo wyprać. Legowisko zaś lepiej, aby było wykonane z wodoodpornej tkaniny, np. z kodury.