Stale rosnąca świadomość opiekunów czworonogów sprawia, że coraz częściej odwiedzają oni weterynarza nie tylko podczas choroby, ale także w ramach profilaktyki. Nie od dziś wiadomo, że w porę wykryte nieprawidłowości dają znacznie większe szanse na pełne wyzdrowienie. Obok badań krwi i moczu nieoceniona jest również diagnostyka obrazowa psa. Kiedy warto wykonać USG, RTG, a kiedy tomograf u psa? Zapraszamy do naszego artykułu.
Czym jest diagnostyka obrazowa psa?
Diagnostyka obrazowa psa wykorzystuje różne techniki, takie jak np. ultrasonografia czy rentgenografia, w celu uzyskania obrazów wnętrza ciała psa. Umożliwia weterynarzom dostrzeżenie tego, co niewidoczne gołym okiem. To z kolei przekłada się na trafną ocenę stanu psa i diagnozę. A prawidłowa diagnoza to klucz od skutecznego leczenia. Dzięki diagnostyce obrazowej można dostrzec struktury anatomiczne, takie jak narządy wewnętrzne, kości, stawy i tkanki miękkie. W wielu przypadkach bez badań obrazowych niemożliwe jest odkrycie przyczyny problemów psa.
Kiedy diagnostyka obrazowa psa jest konieczna?
Badania diagnostyczne są zawsze potrzebne wtedy, gdy chcemy sprawdzić, co dzieje się w organizmie psa. Bardzo wielu chorób bowiem nie widać na pierwszy rzut oka, a dopiero dogłębna diagnostyka obrazowa psa jest w stanie pokazać nam, z czym mamy do czynienia. Przyjmuje się, że u zdrowego psa powinno się przynajmniej raz w roku wykonywać badanie USG. Daje ono podstawowy obraz narządów i wskaże ewentualne nieprawidłowości. W przypadku chorych lub starszych zwierząt USG należy robić częściej.
Rutynowe badanie RTG raczej należy do rzadkości. Przeprowadza się w je w celu sprawdzenia stanu kręgosłupa i pozostałych kości w organizmie. Na zdjęciach rentgenowskich możemy także dokładniej zobaczyć narządy.
Trzeba jednak wiedzieć, że ani USG, ani RTG nie są bardzo dokładne i w bardziej skomplikowanych przypadkach konieczny jest tomograf komputerowy lub rezonans magnetyczny. Nie są to badania przeprowadzane często w ramach profilaktyki. Są bowiem drogie, a do tego nie są powszechnie dostępne w każdym gabinecie. Wskazaniem do tomografu czy rezonansu są podejrzenia poważnych chorób.
Jednak o tym, kiedy powinno się wykonać dane badanie obrazowe powinien decydować doświadczony weterynarz.
Pies podczas badania USG.
Badanie ultrasonograficzne psa (USG)
Zdecydowanie najczęściej wykonywanym badaniem obrazowym jest USG. Obecnie niemal w każdym gabinecie weterynaryjnym dostępny jest sprzęt do przeprowadzania badania ultrasonograficznego. I bardzo dobrze, ponieważ jest to podstawowe badanie diagnostyczne, które powinno się przeprowadzać minimum raz w roku u zdrowego psa. Ultrasonografia jest metodą obrazowania tkanek. Badanie wykorzystuje do tego specjalne fale – ultradźwięki. Fale wysyłane są do tkanek, następnie przechodzą przez te tkanki i powracają do aparatu wraz z odwzorowaniem napotkanych struktur.
Badanie USG psa pomaga w diagnozowaniu chorób narządów wewnętrznych – najczęściej wątroby, trzustki, nerek i pęcherza moczowego. Bardzo przydaje się również przy obrazowaniu układu rozrodczego. Doświadczony radiolog przy użyciu odpowiedniego sprzętu może przeprowadzić także USG serca (badanie echokardiograficzne – echo serca) i USG płuc.
Wykonanie badania USG u psa jest całkowicie bezbolesne i nieinwazyjne. Podczas badania pies leży w pozycji na plecach. Dla dokładniejszego badania, ale i dla wygody czworonożnego pacjenta USG przeprowadza się w miękkim pozycjonerze z ekoskóry. Pozycjoner potocznie nazywany bywa łóżeczkiem lub rynienką. Stanowi on bardzo duże ułatwienie w czasie badania, ponieważ pies może przybrać pozycję, w której jama brzuszna jest dobrze widoczna. Ponadto pozycjoner pozwala psu się rozluźnić, co także przekłada się na dokładniejsze dotarcie głowicą USG do narządów. W niektórych sytuacjach USG przeprowadza się również na stojąco, aby lepiej sięgnąć do niektórych miejsc. Do badania USG pies powinien być na czczo, a ostatni posiłek zjeść 12 godzin wcześniej.
Badanie rentgenowskie psa (RTG)
Do badania RTG wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie, które umożliwia obrazowanie wewnętrznych struktur w ciele. W celu przeprowadzenia badania psa układa się w potrzebnej pozycji leżącej, a następnie kieruje się wiązkę promieni na konkretne miejsce. Najczęściej badanie RTG u psa wykonuje się w celu oceny kości i stawów. Dla ortopedy zdjęcia RTG to kluczowe narzędzie w pracy. Dzięki rentgenowi wiemy, w jakim stanie jest układ ruchu psa, gdzie mamy do czynienia ze zwyrodnieniem, wypadnięciem kręgu czy innymi urazami. RTG wymagane jest również w wielu hodowlach do oceny stanu psa i wykluczeniu dysplazji.
Jednak diagnostyka obrazowa psa rentgenem to nie tylko sprawdzanie struktury kości, stawów i kręgosłupa. Pozwala bowiem również ocenić stan narządów, a zwłaszcza płuc. Badanie RTG często zleca się przed operacjami usuwania guzów, aby przekonać się, czy nie doszło już do przerzutów do klatki piersiowej. Na RTG nie będą jednak widoczne niewielkich rozmiarów zmiany. Obrazowanie rentgenowskie przydaje się także w zweryfikowaniu, czy w pęcherzu obecne są struwity, czy w przewodzie pokarmowym znajduje się połknięte ciało obce lub czy doszło do skrętu żołądka.
Na ogół pies do badania RTG powinien być na czczo, choć nie zawsze jest to konieczne. Warto dopytać weterynarz wcześniej, czy jest taki wymóg. RTG u psa czasem wykonuje się ze znieczuleniem i właśnie wtedy pies musi być na czczo. Warto jednak pamiętać, że nie każde zdjęcie RTG wymaga podania narkozy. Pod znieczuleniem przeprowadza się najczęściej badanie stawów i bioder. Niektóre pozycje bowiem są niekomfortowe dla psa i ciężko mu wytrzymać bez ruchu.
Zdjęcia RTG psa są ważnym elementem diagnostyki.
Tomograf komputerowy psa (TK)
Stosunkowo od niedawna w weterynarii stosuje się także tomograf komputerowy (TK). Stanowi on zaawansowaną technikę obrazowania, która umożliwia uzyskanie trójwymiarowych obrazów wnętrza ciała psa. Tomograf wykorzystuje niewielkie dawki promieniowania, aby jak najdokładniej przedstawić struktury wewnątrz organizmu. W weterynarii tomograf zaleca się zawsze wtedy, kiedy istnieje podejrzenie choroby lub urazu, a nie widać tego na USG ani RTG. Na tomografie widoczne będą nawet maleńkie zmiany na płucach czy też wszelkie zmiany nowotworowe. Tomograf u psa często pozwala podjąć odpowiednią decyzję co do przyszłego leczenia.
TK psa wykonuje się pod narkozą i z kontrastem. Ważne więc, aby pies nie jadł przed badaniem przez 12 godzin i nie pił wody przez 2 godziny. Jak w przypadku każdego znieczulenia warto wcześniej zrobić badania krwi i echo serca. Tomograf komputerowy kosztuje średnio od 1000 do nawet 2000 zł, a do tego jeszcze niewiele klinik posiada u siebie odpowiedni sprzęt. To przekłada się na jeszcze stosunkowo małą popularność tomografu, a szkoda, ponieważ daje on bardzo dokładny obraz tego, co dzieje się w organizmie czworonoga.
Rezonans magnetyczny u psa (MRI)
Nowoczesną i bardzo szczegółową metodą obrazowania w weterynarii jest również rezonans magnetyczny (MRI). Badanie to doskonale uwidacznia zmiany strukturalne i czynnościowe zwłaszcza w tkankach miękkich. Rezonans magnetyczny u psa wykonuje się zazwyczaj do oceny chorób układu nerwowego, w tym mózgu, nerwów obwodowych i rdzenia. Można zatem zdiagnozować zapalenie mózgu, rdzenia czy nerwów, a także dyskopatie i udary. Możliwe jest również zobrazowanie narządów jamy brzusznej i śródpiersia. MRI pozwala też zdiagnozować choroby układu ruchu (np. zerwanie więzadeł krzyżowych). Rezonans magnetyczny nie wykorzystuje szkodliwego promieniowania.
U psa rezonans magnetyczny wymaga znieczulenia ogólnego. Przed badaniem zwierzę musi być na czczo.
Endoskopia u psa
Na popularności zyskują także badania endoskopowe u psa, czyli ogólnie mówiąc – ocena stanu układu pokarmowego. Badanie endoskopowe pozwala dojrzeć zmiany chorobowe w organach za sprawą specjalnej kamerki. W ramach endoskopii można wykonać między innymi: gastroskopię, kolonoskopię, usuwanie ciał obcych z żołądka, usuwanie polipów, a także pobieranie próbek ze zmian do badania histopatologicznego. Endoskopia staje się coraz powszechniejszym badanie, ponieważ coraz więcej czworonożnych pacjentów cierpi na dolegliwości ze stronu układu pokarmowego. IBD (choroba zapalna jelit), SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego), refluks, nadmierne ślinienie się, przewlekłe biegunki – to tylko niektóre problemy, które dotykają psy. W celu dokładnego zdiagnozowania choroby i opracowania leczenia stosuje się właśnie endoskopię.
Trudno wyobrazić sobie właściwą ocenę stanu psa bez diagnostyki obrazowej.
Diagnostyka obrazowa psa – niezbędna w weterynarii
Jak można więc zauważyć diagnostyka obrazowa psa to niezwykle istotne narzędzie w praktyce weterynaryjnej. Pozwala bowiem lekarzowi na dokładną ocenę stanu pacjenta, a tym samym na trafną diagnozę i skuteczne leczenie. Bez badań obrazowych leczenie często przypominałoby wróżenie z fusów. USG, RTG czy tomograf umożliwiają wgląd do wnętrza ciała zwierzęcia i dojrzenie tego, co nie jest widoczne na zewnątrz. Trzeba bowiem pamiętać, że wiele procesów chorobowych przez długi czas nie daje żadnych objawów i bez diagnostyki obrazowej trudno przewidzieć, że coś złego dzieje się w organizmie.
Zwłaszcza badanie ultrasonograficzne to podstawa współczesnej diagnostyki weterynaryjnej i pierwszy krok do stawiania diagnozy. Dlatego USG psa powinno się profilaktycznie wykonywać przynajmniej raz w roku. U chorych psów i starszych USG należy robić częściej. Warto również – oczywiście w porozumieniu z weterynarzem – raz na jakiś czas zrobić rentgen. Natomiast tomograf czy rezonans to już badania, które zleca się w konkretnych przypadkach i przy podejrzeniu poważnych stanów.