kleszcz u psa

Kleszcz u psa – objawy, choroby, jak wyciągnąć, profilaktyka

Kleszcze – to słowo budzi niepokój u wszystkich właścicieli psów. Te małe pajęczaki mogą wyrządzić wielkie szkody w organizmie ludzi i zwierząt. Kleszcz u psa może prowadzić do groźnych chorób, często kończących się śmiercią. Dlatego tak ważna jest profilaktyka przed kleszczami, ale także odpowiednie postępowanie, gdy już kleszcza zauważymy. W naszym artykule podpowiemy, jak uchronić swojego pupila przed kleszczami, a także jakie choroby wywołują kleszcze.

Kleszcz u psa – poznaj wroga

Na początek warto chociaż trochę przybliżyć, czym są kleszcze i w jaki sposób działają. Klasyfikuje się je jako pajęczaki i należą do tej samej grupy co roztocza. Podobnie jak pająki mają również osiem odnóży. Istnieje kilkadziesiąt gatunków kleszczy, w naszym klimacie najczęściej grasuje kleszcz pospolity, kleszcz łąkowy i kleszcz psi. Kleszcz jest pasożytem, co oznacza, że aby przeżyć musi polegać na innym organizmie. Żywi się krwią, ale w przeciwieństwie do komarów, kleszcz potrzebuje tej krwi znacznie więcej. Zdarzają się przypadki, że kleszcz był przyczepiony do swego żywiciela aż 15 dni. Zazwyczaj jednak okres ten jest krótszy. Kleszcze szukają u swojej ofiary miejsca ciepłego i miękkiego, dlatego też ich faworytami są pachy i pachwiny. Tak naprawdę jednak kleszcze mogą skryć się w dowolnym miejscu na ciele.

Kleszcz gryzie, kłuje czy żądli?

Pajęczaki przyczepiają się do swojego żywiciela przy pomocy odnóży i kolców znajdujących się dookoła aparatu gębowego. Nacinają otwór w naskórku, umieszczają w nim żądło (hypostom) i zakotwiczają się na stałe. Niektóre gatunki kleszczy dodatkowo wytwarzają specjalny klej, który umożliwia im jeszcze mocniejsze przyleganie do ofiary. Ślina kleszcza zawiera środek znieczulający, dlatego ukąszenie jest dla nas i dla psów niewyczuwalne. No właśnie, czy kleszcz gryzie, kąsa czy może żądli? Często mówi się, że kleszcze kłują, jednak nie jest to prawidłowe określenie. Tak naprawdę kleszcz gryzie, a jeszcze dokładniej żądli – w końcu umieszcza w skórze swoje żądło. Natomiast z praktycznego punktu widzenia nie ma to większego znaczenia.

kleszcz u psa objawy

Kleszcz potrafi się dobrze ukryć, dlatego trzeba dokładnie sprawdzać całe ciało psa.

Kleszcz u psa – po jakim czasie objawy

Kleszcze żywią się krwią przede wszystkim dzikich zwierząt, ale także domowych pupili wychodzących na dwór, czyli psów i kotów. Szczególnie dotyczy to psów, które podczas codziennych spacerów są narażone na atak kleszcza. Jak już wspomnieliśmy, pies nie czuje ugryzienia kleszcza, a sierść psa nie ułatwia szybkiego zlokalizowania pasożyta. Tym bardziej, że nienapity kleszcz jest bardzo mały, czasem może przypominać drobną kropeczkę. Często właściciel nawet nie wiem, że jego pies miał kleszcza, ponieważ pasożyt ten po kilku dniach i wypiciu sporej porcji krwi, sam odpada, a po nim nie zostaje ślad. Nie wszystkie kleszcze przenoszą choroby i wtedy u psa nie będzie żadnych objawów pokleszczowych. Jednak jeśli mieliśmy pecha i naszego zwierzaka ugryzł kleszcz będący nosicielem choroby, niektóre objawy mogą być widoczne dość szybko.

kleszcz u psa gdzie szukać

Objawy chorób odkleszczowych u psów

Symptomy ugryzienia psa przez kleszcza można podzielić na te, które wynikają z samego użądlenia oraz na te, które są konsekwencją choroby odkleszczowej.

Do objawów związanych z ugryzieniem, naruszeniem skóry i stanem zapalnym zaliczamy:

  • Obrzęk w miejscu ugryzienia
  • Miejscowe zaczerwienienie
  • Podniesioną ciepłotę skóry w miejscu ugryzienia

Gdy tylko zauważymy takie objawy u psa, należy udać się do weterynarza. Wprawdzie symptomy te są zazwyczaj niegroźne i nie są powiązane z chorobami odkleszczowymi, ale zawsze warto, by psa obejrzał lekarz. Być może uzna, że należy psu podać antybiotyk.

Objawy, które mogą (ale nie muszą) sygnalizować choroby odkleszczowe pojawiają się po kilku tygodniach lub nawet miesiącach. Zaliczamy do nich:

  • Brak apetytu
  • Apatię i niechęć do zabawy
  • Przewlekłe lub nawracające kulawizny
  • Gorączkę
  • Problemy z oddychaniem

Niestety, często zdarza się, że choroba przez wiele miesięcy przebiega całkowicie bezobjawowo, dlatego też pajęczaki te są tak niebezpieczne.

Choroby odkleszczowe u psów

W naszym klimacie kleszcze mogą przenosić kilka chorób. Należy zaznaczyć, że wszystkie są niezwykle groźne dla psa, zatem im szybciej odwiedzimy weterynarza i im szybciej zdiagnozujemy chorobę, tym większe szanse na powrót pupila do zdrowia. Kleszcz u psa może zwiastować naprawdę poważne kłopoty zdrowotne.

Borelioza

Borelioza to groźna choroba wśród ludzi i psów. Za jej pojawienie się odpowiedzialne są m.in. bakterie Borrelia burgdorferi. Początkowo borelioza przebiega w sposób utajony bez żadnych objawów. Po jakimś czasie widoczny staje się najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy, czyli kulawizna. Rozpoznania choroby u psa nie ułatwia fakt, że w wielu przypadkach nie ma widocznych objawów świadczących o boreliozie.

Anaplazmoza

Inną niebezpieczną chorobą jest anaplazmoza. W Polsce występuje głównie anaplazmoza granulocytarna, którą wywołuje Anaplasma phagocytophilum. Do objawów zaliczamy nagłą senność, gorączkę, brak apetytu, bladość błon śluzowych, powiększenie węzłów chłonnych oraz kulawizny na skutek zapalenia stawów. Diagnostyka tej choroby wymaga specjalistycznych badań u weterynarza. Istnieje jeszcze jedna odmiana anaplazmozy – cykliczna trombocytopenia psów wywołana przez Anaplasma platys. Ta choroba występuje częściej w Europie Zachodniej, znacznie rzadziej w Polsce. Wraz ze zmianami klimatu należy się jednak liczyć z tym, że będzie ona coraz powszechniejsza. Charakterystyczna dla tej choroby jest niska ilość płytek we krwi (trombocytów), co utrudnia gojenie się ran.

Babeszjoza

Babeszjoza, inaczej też piroplazmoza, to jedna z powszechniejszych chorób odkleszczowych. Wywołuje ją kleszcz łąkowy poprzez wprowadzenie do krwioobiegu pierwotniaków Babesia canis, które niszczą erytrocyty, czyli czerwone krwinki. Babeszjoza może nie dawać żadnych objawów, ale może także przybrać postać ostrą lub przewlekłą. Najbardziej charakterystyczne objawy babeszjozy u psa to senność, rdzawy kolor moczu i zażółcenie błoń śluzowych.

Erlichioza

Groźna i dużo mniej znana jest erlichioza, którą wywołują bakterie riketsje z rodzaju Ehrlichia canis przenoszone przez kleszcza psiego. Do objawów zalicza się przede wszystkim wybroczyny i krwotoczne wylewy na skórze i błonach śluzowych, a także krwotoki z nosa. Jak przy większości chorób odkleszczowych, również erlichioza może mieć przebieg utajony, ostry lub przewlekły.

Bartoneloza

Niebezpieczną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest też bartoneloza. Odpowiedzialne za nią są bakterie Bartonella spp., które atakują śródbłonek naczyń krwionośnych w różnych narządach. Stąd zatem duże zróżnicowanie w objawach bartonelozy. Zazwyczaj jednak choremu psu towarzyszy gorączka powyżej 40 stopni, apatia i nagłe chudnięcie. Ponadto mogą dochodzić trudności w oddychaniu, zaburzenia neurologiczne oraz arytmia, czyli nieprawidłowości w pracy serca. Skutecznym lekiem na bartonelozę są antybiotyki, między innymi azytromycyna.

Odkleszczowe zapalenie mózgu

Częstą i bardzo znaną chorobą jest odkleszczowe zapalnie mózgu wywołane przez flawiwirusy przenoszone przez kleszcze. Często choroba nie daje żadnych objawów, dlatego jest trudna do rozpoznania. Natomiast charakterystycznymi objawami są dolegliwości ze strony układu neurologicznego, a więc jadłowstręt, agresja, przeczulica i problemy z poruszaniem się. Leczenie wirusowego zapalenia mózgu jest skomplikowane, ponieważ nie istnieje lekarstwo skierowane przeciwko konkretnym wirusom.

kleszcz u psa profilaktyka

Odpowiednia profilaktyka i w razie potrzeby wizyty u weterynarza to najlepszy sposób, by uchronić się przed chorobami odkleszczowymi. 

Jak wyciągnąć kleszcza psu

Ugryzienie przez kleszcza, jak widać, może nieść bardzo poważne konsekwencje dla życia i zdrowia psa. Nie ma jednak powodów, by wpadać w panikę, gdy zauważymy kleszcza u psa. Należy jak najszybciej pozbyć się kleszcza, bez względu na jego wielkość. Nie czekamy zatem aż kleszcz u psa urośnie i będzie łatwiej go wyjąć. Po upływie 48 godzin znacząco wzrasta ryzyko transmisji zarazków chorobotwórczych. Istnieją specjalne przyrządy do usuwania kleszcza, z których warto skorzystać. Pamiętajmy też, że jeśli nie czujemy się na siłach lub kleszcz jest mały i w trudno dostępnym miejscu, zawsze można poprosić o pomoc weterynarza.

Jak usunąć kleszcza u psa – instrukcja krok po kroku

  1. Przygotowujemy odpowiednie narzędzie – mogą to być szczypce, pętle (lasso), pompka lub haczyki do wyciągania kleszczy, czyli tak zwane kleszczołapki. Każde z tych przyrządów można kupić w sklepie zoologicznym. Polecamy przede wszystkim kleszczołapki, zwłaszcza że można je dostać w różnych rozmiarach. Nie wywierają one nacisku na kleszcza tak jak tradycyjne pęsety.
  2. Następnie odchylamy sierść psa tak, by kleszcz był jak najlepiej widoczny i łatwo dostępny. Nie smarujemy kleszcza żadnym tłuszczem czy alkoholem. Każda substancja bowiem, nawet woda, może sprowokować kleszcza do transmisji bakterii lub wirusów do miejsca ugryzienia.
  3. Szczypcami czy haczykami chwytamy kleszcza przy nasadzie jak najbliżej skóry.
  4. Wykręcamy kleszcza ruchem w jedną stronę. Niezwykle ważne jest trzymanie się jednego kierunku i wykręcanie pajęczaka albo tylko w lewo, albo tylko w prawo. Nie zmieniamy kierunku w trakcie kręcenia.
  5. Sprawdzamy, czy kleszcz wyszedł w całości. Jeśli głowa kleszcza została w psie, to udajemy się do weterynarza, który oceni wygląd skóry po pajęczaku i zdecyduje o ewentualnym profilaktycznym podaniu leków.
  6. Nagradzamy psa za dzielną postawę jakimś smaczkiem. To ważne, by pies nie nabawił się urazu do czynności pielęgnacyjnych i weterynaryjnych, dlatego staramy się budować w nim pozytywne skojarzenia.

jak usunąć kleszcza u psa

Preparaty na kleszcze

Kleszcze czają się przede wszystkim w trawie i w krzewach, ciężko więc uchronić psa przed kontaktem z nimi. Można jednak zabezpieczyć pupila specjalnymi środkami na kleszcze. Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów preparatów.

Środki na skórę typu „spot on”, czyli popularne krople na kleszcze, które aplikujemy bezpośrednio na skórę na karku psa. Ważne, by dwa dni przed kropieniem i dwa dni po nie kąpać psa i nie pozwalać mu moczyć się w strumyku. Przez kilka godzin od aplikacji kropel należy także unikać głaskania psa. Krople na kleszcze działają zazwyczaj od miesiąca do trzech miesięcy, szczegółowe informacje jednak zawarte są na ulotce producenta.

Popularne są również obroże na kleszcze, które mogą chronić psa nawet przez sześć miesięcy. Ważne, by obroża ściśle przylegała do skóry psa (ale nie dusiła!). Obroże są dość skuteczne, jednak wielu właścicieli narzeka na problemy skórne psów od używania obroży. Dzieje się tak najczęściej, gdy psy mają wrażliwą skórę. Obroża na kleszcze chroni też przed innymi ektopasożytami, takimi jak pchły.

Coraz więcej osób decyduje się zabezpieczyć psa przed kleszczami przy pomocy tabletki na kleszcze. Wielu weterynarzy wskazuje je jako najskuteczniejszy środek przeciw kleszczom. Tabletka na kleszcze działa również na pchły, a także na niektóre pasożyty wewnętrzne, takie jak nicienie jelitowe i tęgoryjec. Stosuje się ją też przy leczeniu świerzbowca usznego oraz jako zapobieganie dirofilariozie, czyli chorobie wywołanej przez nicienie przenoszone przez komary. Tabletka jest łatwa w podaniu, nie ma też żadnych przeciwwskazań związanych z kąpielą czy dotykaniem. Jest to dość silny środek, dlatego warto skonsultować się z weterynarzem, który na podstawie stanu zdrowia psa określi, czy tabletka będzie dla niego bezpieczna.

Na rynku dostępne są także spraye na kleszcze, musimy jednak pamiętać, że nie docierają one bezpośrednio na skórę, są więc mniej skuteczne. Ponadto należy ich używać przed każdym spacerem, co nie jest zbyt praktyczne. Spray na kleszcze sprawdzi się w przypadku psów, które z przyczyn zdrowotnych nie mogą przyjmować innych preparatów.

pies ma kleszcza

Po każdym spacerze należy sprawdzić, czy pies nie złapał kleszcza. 

Kleszcz u psa – najlepsza profilaktyka

W każdym przypadku lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Niestety, nie jesteśmy w stanie uchronić psa przed kontaktem z kleszczami, które czają się nie tylko w gęstym lesie, ale także na przydomowych trawnikach, miejskich skwerach czy krzaczkach. W trosce o zdrowie pupila absolutną koniecznością jest więc zabezpieczenie psa przed kleszczami. Sporo osób obawia się stosowania środków na kleszcze z obawy przed skutkami ubocznymi. Pamiętajmy jednak, że znacznie gorsze są konsekwencje boreliozy czy babeszjozy. Leczenie chorób odkleszczowych jest trudne i mocno obciąża organizm psa, a ponadto nie ma pewności, że zwierzę całkowicie wyzdrowieje. Dlatego też nie wolno rezygnować z ochrony przed kleszczami, a w razie wątpliwości, jaki środek wybrać, zawsze można skonsultować się z lekarzem weterynarii. Po każdym spacerze też warto robić przegląd psa, ponieważ żaden środek na kleszcze na chroni w stu procentach przed tymi pajęczakami.